Türk Kültür Hazinesi: Divanu Lugati’t-Türk

Türk Kültür Hazinesi: Divanu Lugati’t-Türk
REKLAM ALANI
Yayınlama: 15.01.2025
A+
A-

Divanu Lugati’t-Türk, Kaşgarlı Mahmud’un Araplara Türkçe öğretmek amacıyla yazdığı ansiklopedik sözlük, Türk kültürünün temel taşlarından biri olarak kabul edilmektedir. Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı tarafından yapılan eklemeler ve güncellemelerle bu özel eserin ikinci baskısı yayımlanmıştır.

Kaşgarlı Mahmud ve Eserin Önemi

Kaşgarlı Mahmud’un, Araplara Türkçe öğretmek amacıyla yazdığı Divanu Lugati’t-Türk, Türk dilinin ve tarihinin en önemli yadigarlarından biridir. 25 Ocak 1072’de yazılmaya başlanan eser, 10 Şubat 1074 Pazartesi günü Bağdat’ta tamamlanmış ve 1077’de dönemin halifesi Muktedi-Biemrillah’ın oğlu Ebu’l-Kasım Abdullah’a sunulmuştur.

Türk dilinin ilk sözlüğü olan Divanu Lugati’t-Türk, sadece bir sözlük olmanın ötesinde, Türkçe’nin 11. yüzyıldaki dil özelliklerini belirten ve ses bilgisiyle yapı bilgisine ışık tutan kapsamlı bir dil bilgisi kitabıdır.

Türk Kültürüne ve Tarihine Katkı

Divanu Lugati’t-Türk, yalnızca bir dil kaynağı değil, aynı zamanda Türk tarihi, coğrafyası, mitolojisi ve halk edebiyatı hakkında zengin bilgiler sunan bir ansiklopedidir. Kaşgarlı Mahmud, Türk illerini dolaşarak dönemin Türk illerinden derlediği dil malzemesiyle eseri oluşturmuştur. Bu eserdeki veriler, doğrudan müşahedeye dayalı gözlemler ve karşılaştırmalarla güçlendirilmiştir.

Türk boylarının dil farklılıklarını ve ağızlarını ele alan bu eser, Türk kavimlerinin birbirine olan yakınlıkları ve kültürel teması hakkında önemli bilgiler verir.

Rastlantı Sonucu Bulundu

Bugün sadece İstanbul’daki Millet Kütüphanesi’nde bulunan Divanu Lugati’t-Türk, 1914 yılına kadar tek bir nüshasına dahi ulaşılmayan bir eserdi. Ancak, bir rastlantı sonucu Nazif Bey‘in kitaplığında bulunan eseri, Ali Emiri Efendi 30 altına sahaflardan satın almış ve eseri milletin hizmetine sunmuştur.

Eser, ilk defa Kilisli Rifat Bilge tarafından incelenmiş ve Arap harfleriyle üç cilt halinde yayımlanmıştır. Bu yayımdan sonra, esere yönelik Türkiye ve Batı dünyasında çok sayıda araştırma yapılmıştır.

Güncellenmiş İkinci Baskı ve Öne Çıkanlar

Divanu Lugati’t-Türk’ün yazılışının 950. yılı ve Ali Emiri Efendi’nin vefatının 100. yılı dolayısıyla Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı tarafından yapılan ikinci baskı, çok önemli yenilikler içermektedir. Bu baskı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın takdimiyle yayımlanmış ve Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un sunuş yazıları ile İngilizce tercümeleri de eklenmiştir.

Prof. Dr. Mustafa S. Kaçalin, eseri detaylı bir şekilde incelemiş ve Ali Emiri Efendi’nin tanıklığına odaklanan bir yazı hazırlamıştır. Eserin basım sürecini ve tarihini anlatan eklemelerle bu ikinci baskı, kültürümüz için çok önemli bir kaynak olmuştur.Ali Emiri Efendi’ye Gönül Borcumuz

Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanı Dr. Coşkun Yılmaz, eserin Türk tarihinde en eski yazılı kaynaklardan biri olduğunu vurgulayarak, Ali Emiri Efendi’ye olan minnettarlığını dile getirmiştir. Yılmaz, Ali Emiri Efendi’nin, kitapçıdan rastlantı sonucu bulduğu bu eseri, altın tekliflerine rağmen satın alıp Millet Kütüphanesi’ne bağışladığını belirtmiştir.

Türk Kültürü İçin Eserin Önemi
Divanu Lugati’t-Türk, Türklerin hazırladığı ilk dünya haritası gibi eşsiz bilgileri içermektedir. Kaşgarlı Mahmud, bu eseriyle o dönemin kültürel ve entelektüel birikimini bugüne taşımıştır. Bu eser, başka hiçbir kaynaktan bulamayacağımız bilgileri sunmaktadır.

REKLAM ALANI
Bir Yorum Yazın
Ziyaretçi Yorumları - 0 Yorum

Henüz yorum yapılmamış.