Çin ve Filipinler, Güney Çin Denizi’ndeki Çarpışmada Birbirlerini Suçluyor

Çin ve Filipinler, Güney Çin Denizi’ndeki bir sığlık yakınında birbirlerinin sahil güvenlik gemilerine kasıtlı olarak çarptığını öne sürdü.

Filipinler’in sözcüsü, çarpışmanın Filipinler sahil güvenlik gemisine zarar verdiğini, ancak mürettebattan yaralanan olmadığını belirtti. Çin, Filipinler’i tartışmalı Sabina Sığlığı’ndan derhal çekilmeye çağırdı; Filipinler ise bu çağrıyı reddetti.

Sabina Sığlığı’ndaki Çarpışma ve Artan Gerilimler

Filipinler ve Çin, Güney Çin Denizi’nin tartışmalı sularında sahil güvenlik gemilerine kasıtlı olarak çarpma suçlamasında bulunuyor. Bu olay, hayati öneme sahip su yolunda giderek artan çatışmaların son örneği oldu. Sabina Sığlığı yakınındaki çarpışma, son bir ay içinde yaşanan beşinci deniz çatışması olarak kaydedildi.

Pekin, Filipinler, Brunei, Malezya, Tayvan ve Vietnam’ın hak iddia ettiği bölgeler de dahil olmak üzere Güney Çin Denizi’nin neredeyse tamamı üzerinde hak iddia ediyor. Yıllık 3 trilyon ABD doları (4,5 trilyon ABD doları) değerindeki ticaretin geçtiği bu su yolunun bazı kısımları, petrol ve doğalgaz yatakları ile balık stokları açısından zengin olduğu düşünülüyor. 2016 yılında Çin’in kapsamlı iddialarının hukuki dayanağının bulunmadığına karar veren Daimi Tahkim Mahkemesi, Pekin’in bu kararı reddetti.

Filipinler ve Çin’den Gelen Açıklamalar

Filipinler Sahil Güvenlik Sözcüsü Jay Tarriela, çarpışmanın videolarını düzenlediği bir basın toplantısında, Çin Sahil Güvenlik gemisi 5205’in herhangi bir tahrik olmaksızın “doğrudan ve kasıtlı olarak Filipin gemisine çarptığını” söyledi. Tarriela, Filipinler’in en büyük sahil güvenlik botlarından biri olan 97 metrelik Teresa Magbanua’nın çarpışma sonucu hasar gördüğünü, ancak yaralanan olmadığını ifade etti.

Çin Sahil Güvenlik Sözcüsü Liu Dejun, yaptığı açıklamada, sığlıkta “yasadışı bir şekilde karaya oturan” bir Filipin gemisinin demirini kaldırarak bir Çin gemisine “kasıtlı olarak çarptığını” belirtti. Liu, Filipinler’e derhal çekilme çağrısında bulundu, aksi takdirde sonuçlarına katlanmak zorunda kalacaklarını söyledi. Liu, “Çin Sahil Güvenliği, her türlü tahrik, rahatsızlık ve ihlal eylemini kararlılıkla engellemek ve ülkenin toprak egemenliğini, deniz haklarını ve çıkarlarını kararlılıkla korumak için gerekli önlemleri alacaktır” dedi.

Tarriela, Manila’nın “Çin Sahil Güvenliğinin taciz, zorbalık ve artan eylemlerine rağmen” gemisini geri çekmeyeceğini vurguladı.

ABD’nin Tepkisi ve Diğer Gelişmeler

ABD, Çin’in ‘ihlallerini’ kınadı. ABD’nin Filipinler Büyükelçisi MaryKay Carlson, Washington’un, anlaşma müttefiki olan Filipinler’e desteğini dile getirerek, sosyal medya platformu X’te, “ABD, ÇHC’nin (Çin Halk Cumhuriyeti) bugün gerçekleşen kasıtlı çarpışma da dahil olmak üzere uluslararası hukuku çok sayıda tehlikeli şekilde ihlal etmesini kınıyor.” ifadelerini kullandı.

Filipinler, Nisan ayında, Palawan eyaletinin kıyılarından yaklaşık 140 kilometre ve Çin’in Hainan adasından 1.200 kilometre uzaklıktaki Sabina Sığlığı’na bir gemi konuşlandırdı. Manila, Pekin’i yapay bir ada inşa etmekle suçlayarak, kum setlerinde ölü ve ezilmiş mercan yığınlarını belgelediğini ileri sürdü; Pekin ise bu iddiayı reddetti.

Uydu fotoğrafları, Vietnam ve Tayvan’ın da hak iddia ettiği Paracel grubundaki önemli adalardan biri olan Triton Adası’nda yeni bir inşaatın yapıldığını gösteriyor. Filipinler Deniz Konseyi, Çin uçaklarının Scarborough Sığlığı ve Subi resifleri üzerinde devriye gezen bir sivil uçağa karşı güvenli olmayan manevralar yaptığını bildirdi.

Filipinler, Çin’i Pazar günü rutin bir ikmal görevini engellemekle suçlayarak, Çin gemilerinin Filipinli balıkçılar için gıda, yakıt ve tıbbi malzeme taşıyan bir balıkçılık bürosu gemisine çarptığını ve tazyikli su kullandığını belirtti. Filipin ve Çin gemileri arasında son dönemde Spratly Adaları’ndaki İkinci Thomas Sığlığı civarında da çarpışmalar yaşandı.