Bağımsız GSYH 2023’te Yüzde 5,1 Arttı: Türkiye Ekonomisi Güçleniyor

Türkiye’de bağımsız yıllık gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH), 2023 yılında yüzde 5,1 oranında bir artış gösterdi. GSYH’deki en büyük payı ise imalat sanayi aldı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ait yıllık GSYH verilerini açıkladı. Verilere göre, bağımsız yıllık GSYH, zincirlenmiş hacim endeksiyle 2023 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 5,1 artış gösterdi.

Üretim Yöntemiyle Cari Fiyatlarla GSYH’de Büyük Artış

Cari fiyatlarla hesaplanan GSYH, 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 76,8 oranında artarak 26 trilyon 545 milyar 722 milyon TL’ye ulaştı. Bu artışın büyük bir kısmı, imalat sanayii tarafından sağlandı. İmalat sanayii, GSYH’deki payını yüzde 19,5 oranında tutarak en büyük katkıyı sağladı. Bu sektörü, yüzde 13,9 ile toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı, ve yüzde 9,5 ile ulaştırma ve depolama sektörü izledi. Hanehalklarının işveren olarak faaliyetleri ise GSYH’de en düşük payı aldı.

Kişi Başına GSYH Artışı

2023 yılında kişi başına GSYH, cari fiyatlarla 311 bin 109 TL, ABD doları cinsinden ise 13 bin 243 dolar olarak belirlendi.

Sektör Büyümeleri ve Küçülmeleri

2023 yılında en hızlı büyüyen sektörler sırasıyla: diğer hizmet faaliyetleri yüzde 12,7; toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı yüzde 11,5; ve finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 8,5 olarak kaydedildi. Diğer yandan, en çok küçülen sektörler arasında madencilik ve taş ocakçılığı yüzde 14,7; su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri yüzde 8,5; ve mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler yüzde 2,5 yer aldı.

Hanehalkı Tüketim Harcamaları Yüzde 13,6 Arttı

Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2023 yılında bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre yüzde 13,6 artış gösterdi. Hanehalkı harcamalarının cari değerlerle GSYH içindeki payı yüzde 59,1 olarak gerçekleşti. En yüksek payı alan harcama grupları ise sırasıyla, yüzde 22,8 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 19,7 ile ulaştırma, ve yüzde 11,1 ile konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar oldu.

Devlet Tüketim Harcamaları ve Sabit Sermaye Oluşumu

Devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı 2023 yılında yüzde 13,1 olurken, gayrisafi sabit sermaye oluşumunun payı yüzde 31,9 olarak gerçekleşti. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 2,4 artarken, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 8,4 oranında bir artış gösterdi.

İhracat ve İthalat Dengesi

Mal ve hizmet ihracatı 2023 yılında zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 2,8 azalırken, ithalat ise yüzde 11,8 arttı. Cari GSYH ana bileşenleri içerisinde toplam mal ve hizmet ihracatının payı yüzde 31,9, ithalatın payı ise yüzde 34,4 oldu.

İş Gücü Ödemeleri ve Brüt İşletme Artığı

Gelir yöntemiyle hesaplanan GSYH verilerine göre, iş gücü ödemeleri 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 116,7 artarken, brüt işletme artığı/karma gelir yüzde 62,3 arttı. İş gücüne yapılan ödemelerin cari gayrisafi katma değer içindeki payı 2022 yılında yüzde 26,3 iken, bu oran 2023 yılında yüzde 32,5 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise 2022 yılında yüzde 53,7 iken, 2023 yılında yüzde 47,0 oldu.