Astronotlar, Uzaydan Döndüklerinde Denge ve Kemik Kütlesinde Sorun Yaşıyor

Uzayda uzun süre vakit geçiren astronotlar, Dünya’ya döndüklerinde denge sorunları, düşük bağışıklık, kemik ve kas kütlesinin azalması gibi sağlık problemleriyle karşılaşıyor. Ayrıca, “bebek ayakları”na sahip olma durumu da bu değişikliklerden biri olarak dikkat çekiyor.

Uzayda Fiziksel Değişiklikler ve Sağlık Sorunları

ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) astronotları Butch Wilmore ve Suni Williams’ın 5 Haziran 2024’te Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderilmesi ve Starliner’da yaşanan teknik arıza nedeniyle 9 ay sonra 16 Mart 2025’te Dünya’ya dönmesi, astronotların uzayda uzun süre kalmalarının sağlık üzerindeki etkilerini gündeme getirdi.

Uzayda yerçekimsiz ortamda kalmak, astronotların kemik ve kas kütlesinin azalmasına, beyin ve kalp yapısının değişmesine, omurga problemlerine ve cilt yapısındaki değişikliklere neden olabiliyor. Astronotlar, bu etkileri en aza indirgemek için her gün uzay istasyonunda 2 saat özel egzersiz yaparak kemik ve kas kütlesini korumaya çalışıyorlar.

Dünya’ya Dönüşte Adım Atmak Zorlaşıyor

Uzaydan dönen astronotlar, denge sistemlerinin tekrar uyum sağlaması nedeniyle sendeliyor ve mide bulantısı yaşıyor. Uzun süre yerçekimsiz ortamda kalan astronotların kulaklarındaki motor koordinasyon ve denge sistemi, Dünya’ya dönünce yeniden adaptasyon sürecine giriyor. NASA’ya göre, uzayda her ay kemik yoğunluğu yüzde 1 azalıyor ve bacak, kalça, omurga kemikleri en çok etkilenen bölgeler arasında yer alıyor.

Kas Kütlesi ve Vücut Şekli Değişiklikleri

Uzayda kalırken, vücuttaki sıvı dağılımı değişiyor ve bu, astronotların vücut şeklini dışarıdan farklı gösterebiliyor. Ayrıca, yeterli gıda alınamaması nedeniyle kas kütlesinin korunması gerekiyor. Uzayda kasların çok fazla çalıştırılmaması, Dünya’ya dönen astronotların düşmelerine, kemik kırılmalarına ve diğer tıbbi sorunlara yol açabiliyor.

İyileşme Süreci ve Egzersiz Programları

NASA, astronotların Dünya’ya döndüklerinde tıbbi testler ve gözlemler yaparak sağlık durumlarını değerlendiriyor. Astronotlar, misyon sonrası 45 günlük bir iyileşme sürecine giriyor ve bu süre boyunca özel eğitmenlerle egzersiz yaparak adaptasyon sağlıyorlar.

Bağışıklık Sistemi Üzerindeki Etkiler

Uzayda geçirilen süre, astronotların bağışıklık sistemini de etkiliyor. Dünya’ya dönen astronotlar, mikroplara karşı adaptasyon sürecine giriyor. Ayrıca, yerçekimsiz ortamda omurganın genişlemesi nedeniyle astronotların boyu 2,5 ile 5 santimetre arasında uzayabiliyor. Bu uzama, Dünya’ya dönüldüğünde sırt ağrılarına neden olabiliyor.

Bebek Ayakları: Uzayda Ayak Tabanları Zayıflıyor

Astronotların yaşadığı en ilginç değişikliklerden biri de ayak tabanlarının bebeklerinkine benzemesi. Dünya’da, ayaklar vücudun ağırlığını taşır ve zamanla güçlenir, ancak uzayda süzülen astronotların ayak tabanları, vücut ağırlıklarını taşıyamadığı için zayıflıyor. Dünya’ya döndüklerinde bu ayaklar, bebek ayaklarına benziyor. Ayakların tekrar güçlenmesi, yürüyüş ve egzersizle sağlanıyor.