Türkiye Genelinde Ulusal Kanser Tarama Programı

2023 yılı itibariyle, Türkiye‘de Ulusal Kanser Tarama Programı’ndan yaklaşık 8 milyon kişi faydalandı. Ücretsiz olarak sunulan bu kanser taramaları, her ilde en az bir merkez olmak üzere toplam 390 noktada gerçekleştiriliyor. Bu sayede meme, serviks ve kolorektal kanserlerin erken teşhis edilmesi mümkün kılınıyor.

Dünya Genelinde Kanser Durumu ve Beklentiler

Dünyada her yıl yaklaşık 19 milyon kişiye kanser teşhisi koyulmakta, 10 milyona yakın kişi ise bu hastalık nedeniyle yaşamını yitirmektedir. Kanser, hem dünya genelinde hem de Türkiye’de ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer almakta. Dünya genelinde her 6 ölümden biri, Türkiye’de ise her 5 ölümden biri kanserden kaynaklanmaktadır.

Kanser vakalarının gelecek yıllarda artış göstermesi bekleniyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından yapılan açıklamalara göre, 2050 yılına kadar dünya genelinde 35 milyondan fazla yeni kanser vakasının ortaya çıkacağı öngörülüyor. 2020 verileriyle karşılaştırıldığında bu oranın yüzde 77 artması bekleniyor.

Kanser Tedavisindeki Gelişmeler ve Erken Teşhisin Önemi

Son yıllarda kanserin görülme sıklığı artsa da, tıptaki ilerlemeler sayesinde tedavi olanakları önemli ölçüde gelişmiştir. Ancak, tedavinin başarılı olabilmesi için hastalığın erken teşhis edilmesi kritik bir rol oynamaktadır. Erken teşhis için risk grubundaki bireylerin düzenli olarak kanser taraması yaptırması gerekmektedir.

Ulusal Kanser Kontrol Programı’nın Tarihçesi ve Uygulamaları

2008 yılından itibaren Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen Ulusal Kanser Kontrol Programı, kayıt, önleme, tarama ve tedavi çalışmalarını kapsayan kapsamlı bir programdır. Her yıl binlerce kişinin faydalandığı taramalar, toplum tabanlı ve fırsatçı taramalar şeklinde yapılmaktadır.

Toplum tabanlı taramalar; Toplum Sağlığı Merkezleri’ne (TSM) bağlı olarak faaliyet gösteren, Kanser Erken Teşhis ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Sağlık Hayat Merkezleri (SHM), Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) ve mobil kanser tarama araçları ile gerçekleştirilmektedir.

2023 Yılı Tarama Verileri ve Merkezler

2023 yılında, Ulusal Kanser Tarama Programı çerçevesinde Türkiye genelinde 7,7 milyon kişiye tarama yapılmıştır. Bu taramalar, Ağustos 2024 itibarıyla her ilde en az bir merkez olmak üzere 390 noktada devam etmektedir. Bu merkezlerden 46’sı mobil kanser tarama araçları ile kırsal bölgelerde ve dezavantajlı gruplarda hizmet vermektedir.

Kanser Türlerine Göre Tarama Testleri

Hangi yaş grubuna ve kanser türüne yönelik tarama testleri uygulanıyor? İşte detaylar:

• Meme Kanseri Taraması: 40-69 yaş arasındaki kadınlara yılda bir kez klinik meme muayenesi yapılmakta ve 2 yılda bir mamografi çekilmektedir.
• Serviks (Rahim Ağzı) Kanseri Taraması: 30-65 yaş arasındaki kadınlara 5 yılda bir HPV-DNA testi uygulanmaktadır.
• Kolorektal (Kalın Bağırsak) Kanser Taraması: 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkeklere yönelik olarak 2 yılda bir dışkıda gizli kan testi ve 10 yılda bir kolonoskopi önerilmektedir.